Van het pad af, met je loopbaan

“Jongeren kiezen voor wat ze kennen, en dat vind ik echt een probleem,” zei de bevlogen consultant. “Ze stappen vaak in het beroep van hun ouders of omgeving. Daar is niets mis mee, maar het verkleint hun kans om uit te breken en hun wereld groter te maken.”

𝘑𝘰𝘯𝘨 𝘨𝘦𝘭𝘦𝘦𝘳𝘥, 𝘮𝘢𝘢𝘳 𝘭𝘪𝘦𝘷𝘦𝘳 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘭𝘦𝘷𝘦𝘯𝘴𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘨𝘦𝘥𝘢𝘢𝘯

Als je eenmaal een pad inslaat, verander je dat niet zomaar. Dat heet padafhankelijkheid: eerdere keuzes, opleidingen, familieverwachtingen en regels op de arbeidsmarkt duwen loopbanen een bepaalde richting.

In je werk bouw je kennis, ervaring, reputatie en netwerken op binnen één domein.Dan is het logisch om op dat spoor te blijven: de kans op inkomen, succes en erkenning is daar groter dan in een nieuw veld waarin je weer onderaan begint.

Dat noemen we "lock-in": wie eenmaal stevig in een spoor zit – partner, senior consultant, ervaren leraar – merkt dat status, inkomen en routines een overstap steeds duurder én riskanter maken.

Succes op het bestaande pad duwt mogelijke nieuwe routes weg, ook als die beter passen bij talent of bij een veranderende wereld.

𝘝𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘱𝘢𝘥 𝘢𝘧, 𝘮𝘦𝘵 𝘫𝘦 𝘭𝘰𝘰𝘱𝘣𝘢𝘢𝘯 (𝘩𝘦𝘵 𝘬𝘸𝘢𝘥𝘳𝘢𝘯𝘵𝘦𝘯 𝘴𝘱𝘦𝘭)

Stel je loopbaan voor als een vingerafdruk: een patroon van lijntjes dat ooit begon bij je familie, opleiding en eerste banen, Je gaat dit patroon niet uitgummen, maar er bewust nieuwe lijntjes naast zetten.

Pak pen en papier. Teken een veld met 3 x 2 vakjes en vul elk vak kort in.

Bovenaan staat je huidige afdruk: links noteer je de beroepen en zinnen uit je familie (“bij ons ga je de zorg in”), rechts de onuitgesproken regels waar je eigenlijk niet van "mag" afwijken.

In de middelste rij zet je de eerste vegen naast die oude afdruk. Links schrijf je twee of drie werelden op waar je stiekem nieuwsgierig naar bent, ook al denk je dat je daar “eigenlijk niets te zoeken hebt”. Rechts zet je één of twee namen van mensen die al in die werelden zitten, met per persoon één concrete vraag.

In de onderste rij speel je met "lock-in" en ruimte. Links noteer je twee signalen dat je in je oude patroon blijft hangen (“later, als het rustiger wordt”). Rechts formuleer je je gedroomde nieuwe routes.Uit: Het Ministerie Speelt, december 2025

#bestuurskunde #loopbanen #ernstigspelen